استاندارد حسابداری شماره 8 | حسابداری موجودی مواد و کالا
مقدمه:
حسابداری موجودی مواد و کالا بخش عمده‌ای از دارایی‌های بسیاری از واحدهای تجاری را تشکیل می‌دهد. ارزشیابی و انعکاس موجودی مواد و کالا اثر قابل توجهی در تعیین و ارائه وضعیت مالی و عملکرد مالی واحدهای تجاری دارد.
در این مقاله می‌خوانیم:
- اندازه‌گیری موجودی مواد و کالا
- مخارج خرید، تبدیل و سایر مخارج
- بهای تمام شده کشاورزی برداشت شده از دارایی‌های زیستی
- روش‌های محاسبه بهای تمام شده
- خالص ارزش فروش و ملاحظات مربوط به تعیین آن
- شناخت موجودی مواد و کالا به عنوان هزینه
- افشا و یادداشت‌های توضیحی
- نتیجه‌گیری
🎯 دامنه کاربرد
این استاندارد نحوه ارزشیابی و انعکاس حسابداری موجودی مواد و کالا در صورت‌های مالی را تشریح می‌کند و موارد زیر را دربر نمی‌گیرد:
- ابزارهای مالی پیچیده
- موجودی محصولات جنگلی و معدنی که در صنایع مربوط به خالص ارزش فروش اندازه‌گیری می‌شود
- تولیدات کشاورزی در زمان برداشت و دارایی‌های زیستی غیرمولد مربوط به فعالیت کشاورزی (رجوع شود به استاندارد حسابداری 26 فعالیت‌های کشاورزی)
تعاريف کلیدی
موجودی مواد و کالا به دارایی‌هایی اطلاق می‌شود که:
- برای فروش در روال عادی عملیات واحد تجاری نگهداری می‌شود
- برای ساخت محصول یا ارائه خدمات در فرآیند تولید قرار دارد
- برای ساخت محصول یا ارائه خدمات خریداری شده و نگهداری می‌شود
- ماهیت مصرفی دارد و به طور غیرمستقیم در جهت فعالیت واحد تجاری مصرف می‌شود
خالص ارزش فروش عبارت است از بهای فروش (بعد از کسر تخفیفات تجاری ولی قبل از تخفیفات تسویه حساب) پس از کسر:
- مخارج برآوردی تکمیل
- مخارج برآوردی بازاریابی، فروش و توزیع
اندازه‌گیری موجودی مواد و کالا
موجودی مواد و کالا باید بر مبنای “اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش” تک تک اقلام یا گروه‌های اقلام مشابه اندازه‌گیری شود. موجودی به بهای تمام‌شده اندازه‌گیری می‌شود و در صورت عدم امکان بازگشت ارزش کافی، کاهش ارزش به عنوان هزینه در سود و زیان منظور می‌شود.
بهای تمام شده موجودی‌ها
بهای تمام شده شامل مخارج خرید، مخارج تبدیل و سایر مخارجی است که واحد تجاری برای رساندن کالا یا خدمات به مکان و شرایط فعلی متحمل شده است.
مخارج خرید
- شامل بهای خرید، حقوق و عوارض گمرکی و حمل که مستقیماً به خرید مربوط است
- برخی مخارج مالی واردات و مابه‌التفاوت‌های نرخ ارز در شرایط خاص قابل احتساب است
مخارج تبدیل
مخارج مستقیم تولید (مانند کار مستقیم) و سربار تولید (ثابت و متغیر) که برای تبدیل مواد اولیه به محصول صرف می‌شود.
سایر مخارج
تنها تا میزان مرتبط با رساندن موجودی‌ها به مکان و شرایط فعلی، به بهای تمام شده اضافه می‌شود. موارد غیر مرتبط مانند ضایعات غیرقابل کنترل، مخارج انبارداری معمول و مخارج فروش به هزینه دوره منظور می‌شود.
بهای تمام شده تولید کشاورزی برداشت شده
طبق استاندارد حسابداری 26، تولیدات کشاورزی برداشت شده از دارایی‌های زیستی در شناخت اولیه به ارزش منصفانه پس از کسر مخارج برآوردی زمان فروش اندازه‌گیری می‌شود.
روش‌های محاسبه بهای تمام شده
- اولین صادره از اولین وارده (FIFO)
- میانگین موزون
- شناسايي ویژه
- اولین صادره از آخرین وارده
- موجودی پایه
- خرده‌فروشی
خالص ارزش فروش و ملاحظات آن
خالص ارزش فروش = بهای فروش اقلام موجودی مواد و کالا پس از کسر تمام مخارج تکمیل و هزینه‌های بازاریابی، فروش و توزیع.
موارد اصلی کاهش خالص ارزش فروش نسبت به بهای تمام شده شامل افزایش هزینه‌ها، کاهش قیمت، خراب شدن یا نابابی شدن محصولات، تصمیمات زیانده فروش و اشتباهات تولید یا خرید است.
شناخت موجودی‌ها به عنوان هزینه
مبلغ دفتری موجودی‌های فروخته شده باید در دوره درآمد مربوط شناسایی شود. کاهش ارزش ناشی از قاعده “اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش” نیز به عنوان هزینه دوره شناسایی می‌شود.
افشا و یادداشت‌های توضیحی
رویه‌های حسابداری موجودی‌ها باید در یادداشت‌های توضیحی با توجه به استاندارد حسابداری 1 ارائه شوند. طبقه‌بندی موجودی‌ها باید شامل:
- مواد اولیه
- کار در جریان پیشرفت
- کالای ساخته شده و کالای خریداری شده برای فروش
- مواد و کالای در راه
- سایر اقلام مصرفی
- اقلام نگهداری شده برای فروش معمولی
افشا باید شامل کاهش ارزش، بهای تمام شده فروش رفته و موجودی‌های وثیقه شده باشد.
نتیجه‌گیری
استاندارد حسابداری شماره 8(موجودی مواد و کالا) نقش کلیدی در مدیریت موجودی مواد و کالا دارد. اجرای صحیح این استاندارد می‌تواند بهره‌وری را افزایش، هزینه‌ها را کاهش و تصمیم‌گیری بهتری برای سازمان‌ها فراهم کند.
برای دریافت خدمات تخصصی حسابداری، مشاوره مالی و راهنمایی در زمینه حسابداری صنعتی و شرکتی، می‌توانید به وب‌سایت رسمی آداک حساب ویرا مراجعه کنید.
آیا این نوشته برایتان مفید بود؟
